İYOT EKSİKLİĞİ VE BESLENME
İYOT EKSİKLİĞİ VE BESLENME
Her yıl 21 Ekim günü "Dünya İyot Eksikliği Günü” veya "Küresel İyot Eksikliği Rahatsızlıklarının Önlenmesi Günü” olarak çeşitli programlar hazırlanarak farkındalık oluşturulur. Bu günün amacı, toplumda iyot alımının yeterli düzeyde olup olmadığı konusunda bilinç oluşturmak ve iyot yetersizliği sonucu oluşabilecek sağlıkla ilgili komplikasyonları vurgulamaktır.
Vücutta tiroit hormonlarının üretilebilmesi için tiroit bezleri mikro besin öğesi olan iyota ihtiyaç duyar. Tiroit hormonları üretildikten sonra kan dolaşımına girer ve vücudun farklı bölgelerinde pek çok kimyasal yolakta görev alır. Özellikle normal beyin ve sinir gelişimi için oldukça önemlidir. Vücut ısısının düzenlenmesi ve enerji metabolizmalarında görev alır.
İyot vücut için elzem bir elementtir. Beslenmenizle yeteri kadar iyot almadığınız takdirde vücudunuzda gerekli tiroit hormonları üretilemez. Bunun sonucunda önemli sağlık problemleri ortaya çıkar. Bu problemlere "iyot eksikliği rahatsızlıkları” denir. Günümüzde dünya nüfusunun üçte biri iyot eksikliği riski altında bulunmaktadır. Bu anlamda iyot ile zenginleştirilmiş ürünler piyasada bulunmaktadır (iyotlu tuz, iyotlu ekmek vb)
İyot kullanan tiroit bezi, metabolizmanın ana bezi olarak kabul edilir. Dolayısıyla iyot eksikliği nedeniyle sağlıklı çalışamıyorsa, aşağıdaki sağlık problemleri ortaya çıkabilir:
·Kilo alma
·Yorgunluk
·Depresyon
·Düşük enerji seviyesi
·Kalp hastalığı
·Kaygı
·Yüksek kolesterol seviyeleri
·Kısırlık
·Bağırsak problemleri
·Saç kaybı
·Kas krampları ve eklem ağrısı
·Boyunda şişme / genişleme hissi
·Kaba veya tiz ses
·Kuru cilt, kırılgan tırnaklar
·Adet düzensizlikleri
·Eller ve ayaklarda karıncalanma
·Yüksek tansiyon
Hamilelik döneminde iyot eksikliğine dikkat!
Gebelikte iyot eksikliği ve hipotiroidi (tiroid hormonlarının normalden az olması) bebeğin beyin gelişimini etkileyebilir. Hamileliğin özellikle ilk yarısında bebeğin nörolojik gelişimi açısından annenin tiroid hormonları çok önemlidir. Özellikle son dönemde popülerliği artan farklı tuz türleri ( himalaya tuzu vb) iyot eksikliğini bu dönemde tetikleyebilir.
Şiddetli iyot eksikliği
İyot eksikliğiniz varsa, hormonal dengesizlikler hipoglisemiye neden olabilir. İyot eksikliği ve hipoglisemi belirtilerini karşılaştırdığınızda çarpıcı şekilde benzerlik göreceksinizdir. Bunun nedeni, birbirleriyle ilişkili olmalarıdır. İkisi de vücudun bozulmuş hormon dengesinden etkilenirler. İyot yetersizliğiniz tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit eden sonuçlar ortaya çıkabilir.
Çocuklarda yanlış beslenme uygulamaları ve bölgesel özellikler nedeniyle besinlerden yeterli iyot alamamak; büyüme ve gelişme geriliği, zekâ düzeyinin yaşıtlara göre düşük olması, öğrenme güçlüğü ve okul başarısında azalma gibi sorunları da beraberinde getirebilmektedir.
İyot Eksikliğinde Tüketilebilecek İyottan Zengin 10 Besin
İyot toprakta ve deniz suyunda bol miktarda bulunur. Besinlerin yetiştiği bölgedeki toprağın içerdiği iyod miktarına bağlı olarak aynı besin farklı yerlerde yetişmesinden dolayı iyot içerikleri farklılık gösterebilir. Toprağın ve denizin kirlenmesi de besinlerde iyot miktarını etkiler.
·Deniz ürünleri
·Yağsız et, tavuk, hindi eti
·Keten tohumu
·Hindistan cevizi
·Ayçiçek çekirdeği – Kabak çekirdeği
·Susam
·Ceviz
·Dereotu
·Tam tahıllı ürünler
·Mercimek
Not: İyot eksikliği durumunda öncelikle bir beslenme uzmanı tarafından yaş, kilo, boy ve kan bulgularına uygun bir beslenme programı hazırlanmalıdır. Bütün besin öğelerini içeren, dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı yürütülmelidir. Diyette, ihtiyacınıza uygun, yeterli düzeylerde iyot (iyotlu tuz, deniz ürünleri) almaya özen gösterilmelidir.
İpucu: Sağlıklı yetişkinler için günlük alınması gereken tuz miktarı 6gr ‘dır. Bu miktar hiçbir durumda aşılmamalıdır.
